I. Geri verme veya mahsup
C. Denkleştirme şekli
I. Geri verme veya mahsup
Madde 671 - Geri vermekle yükümlü olan mirasçı, dilerse aldığını aynen geri verir; dilerse payından fazla olsa bile değerini miras payına mahsup ettirir.
Mirasbırakanın bu kurala aykırı tasarrufları ve mirasçıların tenkise ilişkin hakları saklıdır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 17.12.2009, E: 2009/14753, K: 2009/21912:
“… Mirasta denkleştirme iddiası gerçekleştiği takdirde; denkleştirmeye tabi kazandırmaların ölüm günündeki değerinin tespiti ve davacının miras payının buna göre hesaplanması gerekir. Davacıların denkleştirme iddiası gerçekleşmiştir. O halde ilk iş olarak, miras bırakan tarafından davalıya hibe edilen (96), (718) ve (373) parsel sayılı taşınmazların ölüm günündeki değerlerinin ve miras bırakanın sağlığında üçüncü kişiye satıp bedellerini davalıya verdiği taşınmazların satış bedellerinin ölüm gününde ulaştığı değerlerin tespit edilmesi, tespit edilen bu değerlerin teberru dışında kalan (ortaklığı giderilen taşınmazlar da dahil olmak üzere) terekeye eklenerek, net tereke tutarının belirlenmesi, buna göre davalının yasal miras payının hesaplanması, ondan sonra davalıya yapılan kazandırmaların ölüm günündeki değerine bakılması, eğer bu değer, davalının miras payından az ise mahsuba gidilmesi, çok ise, miras bırakanın bu fazlalığın ona kalmasını istediğini davalı ispat ettiği takdirde, bu fazlalığın denkleştirmeye tabi tutulmaması (TMK m. 672), miras bırakanın çıkan fazlalığının davalıya bırakılmasını istediği davalı tarafından ispat edilemezse, davalıya yapılan kazandırmaların değerinden davalının miras payını aşan bölümünün davacılara miras payları oranında dönmesi gerekir.
Yukarıda açıklanan şekilde yapılacak hesaplama sonucu bulunacak denkleştirme oranı belirlendikten sonra, davalıya Türk Medeni Kanunu’nun 671. maddesinde yer alan tercih hakkı kullandırılmalıdır. Açıklanan şekilde işlem yapılmadan hüküm tesisi usul ve kanuna aykırıdır. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
C ŞARTLARI
I- İade veya mahsup
1- Muhayyerlik
Madde 605
İade ile mükellef olan mirasçı muhayyerdir, dilerse aldığı malın aynını iade eder, dilerse hissesinden fazla olsa bile kıymetini mahsup ettirir. Müteveffanın bu esasa muhalif tasarrufları ve tenkis dâvalarına müteferri haklar mahfuzdur.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 605 inci maddesini karşılamaktadır.
Maddede hüküm değişikliği yoktur. Kaynak İsviçre Medenî Kanununun 628 inci maddesi göz önünde tutulmak suretiyle iki fıkra hâlinde düzenlenmiştir.
Madde ile geri verme yükümlüsü mirasçıya bir seçim hakkı tanınmıştır. Mirasçı dilerse aldığının tamamını aynen geri verir ve terekeden payına düşecek olanı alır. Dilerse mirasbırakanın sağlığında ondan aldığını alıkoyar, eğer aldığı şeyin değeri miras payından fazla ise, fazlalığı diğer mirasçılara öder, azsa eksikliği terekeden talep edebilir. Ancak diğer mirasçıların tenkise ilişkin hakları saklıdır. Bu seçim hakkı, mirasbırakanın tasarrufu ile engellenebilir. O takdirde geri verme, mirasbırakan tarafından öngörüldüğü şekilde yapılacaktır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
C. Berechnungsart
I. Einwerfung oder Anrechnung
Art. 628
1 Die Erben haben die Wahl, die Ausgleichung durch Einwerfung in Natur oder durch Anrechnung dem Werte nach vorzunehmen, und zwar auch dann, wenn die Zuwendungen den Betrag des Erbanteils übersteigen.
2 Vorbehalten bleiben abweichende Anordnungen des Erblassers sowie die Ansprüche der Miterben auf Herabsetzung der Zuwendungen.
2-) CCS:
C. Conditions
I. En nature ou en moins prenant
Art. 628
1 L’héritier a le choix de rapporter en nature les biens reçus ou d’en imputer la valeur, même lorsque les libéralités excédent le montant de sa part héréditaire.
2 Les autres dispositions du défunt et les droits dérivant de l’action en réduction demeurent réservés.