c. Özgülenmenin hangi mirasçıya yapılacağı
c. Özgülenmenin hangi mirasçıya yapılacağı
Madde 661 - Yürürlükten kaldırılmıştır. I
I-) Not:
Hüküm, 30.04.2014 tarihli 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 9. maddesi gereğince yürürlükten kaldırılmıştır (RG. 15.05.2014; S: 29001).
Yürürlükten kaldırılan hüküm şu şekilde kaleme alınmıştı:
Mirasçılardan birinin özgüleme istemine itiraz etmesi veya isteklilerin birden çok olması hâlinde, sulh hâkimi, kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutmak suretiyle işletmenin hangi mirasçıya özgüleneceğine karar verir.
İşletmeyi kendisi işletmek isteyen ve bunun için ehil olduğu anlaşılan mirasçıya özgülemede öncelik tanınır.
İşletmeye ehil olmanın belirlenmesinde, özgülenme isteyen mirasçının eşinin yetenekleri de göz önünde tutulur.
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
2- Tahsisin hangi mirasçıya ait olacağı
Madde 598
Mirasçılardan birinin tahsise itirazı veya taliplerin birden fazla olması takdirinde hâkim, mahallî âdetleri ve âdet yok ise mirasçıların hal ve şanını nazarı dikkate alarak tahsis hakkında karar verir ve satımı1 yahut taksimini emreder. İşletme hususunu bizzat üzerine almak isteyen mirasçı bütün malların tercihan kendisine tahsis olunmasını talep edebilir.
Müteveffanın oğullarından hiç biri, işletme hususunu bizzat üzerine almak istemezse kızları veya bunların kocaları işletmeğe muktedir olmak şartiyle malların kendilerine tahsisini isteyebilirler.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 598 inci maddesini kısmen karşılamaktadır.
Madde İsviçre Medenî Kanununun 6 Ekim 1972 tarihli Kanunla değişik eski 621 inci maddesine uygun olarak ve üç fıkra hâlinde yeniden düzenlenmiştir.
Birinci fıkrada, özgülemede, mahallî âdetlerin ve âdet yoksa mirasçıların hâl ve şanının göz önünde bulundurulmasını arayan yürürlükteki metinden farklı olarak kişisel yetenek ve durumların esas alınacağı belirtilmiştir. İşletmenin satılması ayrıca 668 inci maddede düzenlendiğinden satım ve taksim hususlarına bu fıkrada yer verilmemiştir.
İkinci fıkra, kaynak Kanunun anılan hükmünün ikinci fıkrası dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir.
Üçüncü fıkrada da kaynak Kanunun üçüncü fıkrası hükmü göz önüne alınmış ve yürürlükteki metinden farklı olarak işletmeye ehil olmanın belirlenmesinde özgüleme isteyen mirasçının eşinin yeteneklerinin de göz önünde tutulacağı belirtilmiş, yürürlükteki metinde yer alan, mirasbırakanın oğullarından hiç birisi işletmeyi üzerine almayı istemezse, o takdirde işletmeye ehil kız çocuklara özgülenebileceği yolundaki ifade maddeden çıkarılmış ve böylece kadın ve erkek mirasçılar arasında özgüleme bakımından eşitlik sağlanmıştır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
c. Bestimmung des Übernehmers
Art. 621
1 Im Streitfall entscheidet die zuständige Behörde über die Zuweisung des Gewerbes unter Berücksichtigung der persönlichen Verhältnisse der Erben.
2 Ein Erbe, der das Gewerbe selbst betreiben will und hiefür geeignet erscheint, hat in erster Linie Anspruch auf ungeteilte Zuweisung.
3 Bei der Beurteilung der Eignung zur Bewirtschaftung des Gewerbes sind die Fähigkeiten des Ehegatten des Erben mitzuberücksichtigen, der die ungeteilte Zuweisung verlangt.
2-) CCS:
c. Désignation de l’héritier auquel l’exploitation est attribuée
Art. 621
1 En cas de litige, l’autorité compétente décide de l’attribution en tenant compte de la situation personnelle des héritiers.
2 L’héritier qui entend exploiter l’entreprise personnellement et qui paraît capable de le faire a le droit de réclamer par préférence qu’elle lui soit attribuée en entier.
3 Dans l’appréciation de l’aptitude à exploiter l’entreprise, il est tenu compte des capacités du conjoint de l’héritier qui demande l’attribution préférentielle.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 621. maddesi 04.10.1991 tarihli Federal Kanun ile 01.01.1994 itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.
1 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsi’nin 598. maddesinin Düstur’da yayınlanan ilk metninde yer alan “… bey’i …” ifadesi 1424 sayılı ve 18.04.1929 tarihli İcra ve İflâs Kanunu’nun 343. maddesi uyarınca “… satımı …” şeklinde değiştirilmiştir (RG. 04.05.1929; S: 1183).