I. Genel olarak
D. Kayyımlıkta ve yasal danışmanlıkta
I. Genel olarak
Madde 477 - Temsil kayyımlığı, kayyımın yapmakla görevlendirildiği işin bitirilmesiyle sona erer.
Yönetim kayyımlığı, kayyımın atanmasını gerektiren sebebin ortadan kalkması veya kayyımın görevden alınmasıyla sona erer.
Yasal danışmanlık, vesayetin kaldırılmasına ilişkin hükümler uyarınca vesayet makamının kararıyla sona erer.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 17.03.2011, E: 2010/21445, K: 2011/4751:
“… Dava, ortaklığın giderilmesi ile satılan ve bedeli bankaya yatırılmış bulunan 37 parselde kayıtlı taşınmaz maliklerinden Bulgar uyruklu Hatice A. hakkında 3561 Sayılı Kanuna göre verilmiş bulunan kayyımlık kararının kaldırılması istemine ilişkin olup, mahkemece, “... Bulgaristan’la Türkiye arasında taşınmaz edinimi konusunda mütekabiliyet bulunmadığı.” gerekçesiyle istek reddedilmiş, kararı davacılar temyiz etmişlerdir. …
Dava, taşınmaz mülkiyetinin tevarüs yoluyla intikalini sağlamaya yönelik bir mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin olmadığı gibi, mülkiyetin davacılara naklini amaçlayan bir dava da değildir. Mülkiyet, karşılıklılık bulunmadığından intikal etmese dahi, davacıların mülkiyet hakkı sahibi olan şahsın ölümü üzerine onun yasal mirasçıları olarak mülkiyetten yoksun kalma sebebiyle taşınmazın bedelini talep etme hakkı mevcuttur. Bu hak, mirasçılıktan kaynaklanan meşru bir beklentiye dayanmaktadır. Davacıların, tapu kayıt maliki Hatice A.’nın yasal mirasçısı oldukları belirlendiğine, taşınmazın da ortaklığın giderilmesi yöntemiyle satılarak paraya çevrilmiş olmasına göre, isteğin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır. …”
Not: Bu yönde bkz. Y. 2. HD, T: 16.02.2011, E: 2011/204, K. 2011/2519.
2-) Y. 2. HD, T: 22.04.2010, E: 2009/18153, K: 2010/8015:
“… Tapu kayıt maliklerinden Tahsin oğlu Ali, Tahsin kızı Sabiha, Abdullah kızı Fatma’yı izale-i şuyu davasında temsil etmek üzere İstanbul Defterdarı K. B. kayyım tayin edilmiştir.
İzale-i şuyu davası neticelenmiş, taşınmaz açık artırma sonucu hissedarlardan R. K.’ye ihale edilmiş ve kesinleşmiştir. Satış bedelinden maliklerin paylarına düşen miktarlar için de bankada ayrı ayrı hesap açılmıştır. Temsil kayyımlığı, kayyımın yapmakla görevlendirildiği işin bitirilmesiyle sona erer. (T.M.K. madde 477/1) Davanın kabulü gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. …”
3-) Y. 2. HD, T: 07.11.2006, E: 2006/7405, K: 2006/15142:
“… Davacının yerleşim yerinin Pendik olduğu kabul edilerek kayyım atanmasına ilişkin karar Pendik Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilmiştir. Yerleşim yerinin değiştirilmesine ilişkin vesayet makamının bir kararı da bulunmamaktadır.
Yetkili vesayet makamı Pendik Sulh Hukuk Mahkemesi olduğuna göre, kayyımlığın kaldırılmasına karar verme yetkisi de bu yer mahkemesine aittir.
Bu bakımdan yetkisizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesi doğru görülmemiştir. …”
4-) Y. 2. HD, T: 17.09.2003, E: 2003/10131, K: 2003/11448:
“… Kayyımla idaresine karar verilen dava konusu 60/480 hisse, bilaha(r)e izale-i şuyu sonucu 09.02.1999 tarihinde satılmış, hisseye düşen satış bedeli kayyımlık hesabında muhafaza edilmekte iken, 11.03.2003 tarihinde verilen ek kararla; satış bedelinin Hazine’ye devrine, kayyımlığın son bulduğuna karar verilmiş, ve karar uyarınca satış bedeli Hazine hesabına 26.03.2003 tarihinde aktarılmıştır. Yönetim kayyımlığının, kayyımın atanmasını gerektiren sebebin ortadan kalkması veya kayyımın görevden alınmasıyla sona ereceği hükme bağlanmıştır. (TMK. md. 477/2) Satış bedelinin Hazine’ye devrine karar verildiğine ve aynı kararla kayyımlığın son bulduğu tesbit edildiğine göre; kayyımlığın kaldırılması talebinin konusu kalmamıştır. Davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kayyımlığın kaldırılmasına karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
D KAYYIMIN VESAYETİ
I. Mutlak surette hitam
Madde 421
Kayyımın vesayeti, tâyin edilmiş olduğu işlerin hitamiyle nihayet bulur.
Bir malın idaresine müteallik vesayet, kayyımın tâyinini mucip sebebin zevaliyle ve kayyımın vazifesinden affiyle nihayet bulur. Kanuni müşavire mahsus vesayet, mahkemei asliyenin karariyle nihayet bulur. Mahcuriyetin ref’i hakkındaki kaideler burada da caridir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 421 inci maddesini karşılamaktadır.
Maddenin konu ve kenar başlıkları “Kayyımın vesayeti” yerine “Kayyımlıkta ve yasal danışmanlıkta”; “Mutlak surette hitam” yerine “Genel olarak” deyimleri konulmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır. Maddenin birinci fıkrasında “temsil kayyımlığı”, “ikinci fıkrasında” ise “yönetim kayyımlığı” deyimlerine yer verilmiş, böylece önceki maddelerle uyum sağlanmıştır.
Üçüncü fıkrada yasal danışmanlığın vesayet makamının kararıyla sona erdirileceği hükme bağlanmıştır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
D. Im Falle der Beistandschaft
I. Im allgemeinen
Art. 439
1 Die Vertretung durch den Beistand hört auf mit der Erledigung der Angelegenheit, für die er bestellt worden ist.
2 Die Vermögensverwaltung hört auf, sobald der Grund, aus dem sie angeordnet wurde, weggefallen und der Beistand entlassen ist.
3 Die Beistandschaft des Beirates endigt mit der Aufhebung durch die zuständige Behörde nach den Vorschriften über die Aufhebung der Vormundschaft.
2-) CCS:
D. Curatelle
I. En général
Art. 439
1 La curatelle cesse dès que les affaires pour lesquelles elle a été instituée sont terminées.
2 Lorsqu’elle a pour objet une gestion de biens, elle cesse avec la cause qui l’a motivée et dès que le curateur est relevé de ses fonctions.
3 La curatelle du conseil légal cesse lorsque l’autorité compétente le décide; sont applicables les règles concernant la mainlevée de l’interdiction.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 439. maddesi 19.12.2008 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2013 itibariyle değişikliğe uğramıştır.