Madde 351

IV. Durumun değişmesi

Madde 351 - Durumun değişmesi hâlinde, çocuğun korunmasına ilişkin önlemlerin yeni koşullara uydurulması gerekir.

Velâyetin kaldırılmasını gerektiren sebep ortadan kalkmışsa hâkim, re’sen ya da ana veya babanın istemi üzerine velâyeti geri verir.

I-) Yargı Kararları:

1-) Y. 2. HD, T: 06.12.2005, E: 2005/14252, K: 2005/17005:

“… Çocuklar Melih, Melike, Ceyda ve Esra’nın davacı ile Gani’nin evliliklerinden doğduğu tartışmasızdır. Babaları Gani 18.2.1997’de ölmüş, Arguvan Asliye Hukuk Mahkemesinin 3.5.2000 tarih 1999/87 esas 2004/14 karar sayılı kararı ile; annenin hükümlülüğü sebebiyle kısıtlanmış olması ve velayeti ifadan aciz bulunması gerekçesiyle, annenin çocukları üzerindeki velayeti Türk Kanunu Medenisinin 274. maddesi gereğince nez edilmiş (kaldırılmış)tır. Bu karar 14.11.2000’de kesinleşmiştir. Velayet anneden nez edilince çocukların dördüne de amcaları Kemal vasi tayin edilmiştir.

Dava; nez edilen velayetin anneye iadesi (geri verilmesi) isteğine ilişkin olup Türk Medeni Kanununu 351/2. maddesine dayanmaktadır.

Arguvan Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.4.2003 tarihli 2001/103 esas, 2003/34 karar sayılı kararı ile, Melih, Melike, Ceyda ve Esra’ya vasi atanan davalı Kemal’in Türk Medeni Kanununun 483. maddesi gereğince vasilikten azline (görevden alınmasına) karar verildiği anlaşılmaktadır. Aynı kararın içeriğinde, Geyve Sulh Hukuk Mahkemesinin 2000/330 esas 2000/398 karar sayılı kararı ile çocuklara dedeleri Abdullah’ın vasi tayin edildiğinden söz edilmektedir. Davalının, vasilik görevinden alınmasına (azline) ilişkin kararın kesinleşip kesinleşmediği araştırılmamıştır.

Mahkemece yapılacak iş; davalı Kemal’in vasilik görevinden alınmasına dair kararın kesinleşip kesinleşmediğini tespit etmek, kesinleşmiş ise, husumetin bu adı geçene yöneltilemeyeceğini gözetmek ve çocuklara yeni vasi atanıp atanmadığını belirlemek, atanmış ise yeni vasiye husumeti yöneltmek, gösterdikleri takdirde delillerini toplamak davacı annenin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 53. maddesi yönünden kısıtlılık durumunun devam edip etmediğini araştırmak ve hasıl olacak sonuç uyarınca karar vermekten ibarettir. Açıklanan yönler gözetilmeden hüküm tesisi doğru görülmemiştir. …”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

IV. Velâyet hakkının iadesi

Madde 276

Nezi sebebi zail olduğu surette hâkim, doğrudan doğruya veya talepleri üzerine, ana ve babaya velâyeti iade ile mükelleftir.

Nez’i tarihinden itibaren bir sene geçmedikçe, velâyet, iade edilemez.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 276 ncı maddesinin birinci fıkrasını karşılamaktadır. Yürürlükteki metinde sadece velâyetin kaldırılması sebebinin ortadan kalkması hâlinin düzenlenmiş olmasına karşılık, maddede, genel olarak koruma önlemlerine esas olan durumların değişmesi de göz önünde tutulmuştur.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu: