A. Yönetim, yararlanma ve tasarruf
Üçüncü Ayırım 1
Mal Ayrılığı
A. Yönetim, yararlanma ve tasarruf
Madde 242 - Mal ayrılığı rejiminde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 26.01.2004, E: 2004/326, K: 2004/893:
“… Davalı-karşı davacı Metin evlilik birliği içinde edinilip, karısı adına tapuya kaydedilen iki adet evde kendisinin de ‘katkısı’ bulunduğunu ileri sürerek, bu evlerin 1/2 değeri karşılığı olarak 30.000.000.000 TL.’ nin kendisine verilmesini istemiş, mahkemece kocanın katkısının 1/3 olduğu kabul edilerek 19.750.000.000 TL.’ye hükmedilmiştir. Katkı payı istenilen taşınmazların edinildiği tarihte taraflar arasında ‘mal ayrılığı’ rejimi bulunmaktadır. Toplanan delillerden; kadının ayrı kocanın ayrı acente işlettiği ve kadının taşınmazları kendi parasıyla aldığı anlaşılmaktadır. Koca bu taşınmazların alımında ve kooperatif ödentilerinde katkısı bulunduğunu kanıtlayamamıştır. Davanın reddi gerekirken kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
Bu maddenin karşılığı için Türk Kanunu Medenîsi’nin iki hükmünü zikretmek gerekir:
1-) A MÜLKİYET, İDARE, İNTİFA HAKLARI
Madde 186
Karı kocadan her birinin bütün mallarının mülkiyet ve idare ve intifa haklarını muhafaza etmesine, mal ayrılığı denir.
Karı, mallarının idaresini kocasına bırakmış olduğu takdirde evliliğin devamı müddetince hesap sormaktan vaz geçtiği ve mallarının bütün gelirini ev masrafına karşı kocasına bıraktığı farzolunur.
Karı, kocasına bıraktığı idare hakkını her zaman geri alabilir ve geri almak hakkını iskat etmesi muteber değildir.
2-) III- Gelir ve Kazanç
Madde 189
Karı kocadan her birinin mallarının geliri ve kendi kazançları, kendisine aittir.
Not: Türk Medenî Kanunu’nun 242. maddesi, Türk Kanunu Medenîsi’nin 186. maddesinin 1. fıkrasına ve 189. maddesine tekabül etmektedir.
III-) Madde Gerekçesi:
Maddeyle eşlerin seçimlik rejim olarak mal ayrılığı sistemini seçebilme olanağı getirilmiştir. Ülkemizde geniş bir uygulama alanı bulan ve uzun yıllardan beri toplum tarafından yakından bilinen yürürlükteki Kanunda mevcut mal ayrılığı rejiminin tercih edilmesi mümkündür. Eşlere bu olanağın tanınması amacıyla İsviçre’de olduğu gibi klasik mal ayrılığı rejimi, seçimlik rejim olarak kabul edilmiştir.
Bu durumda eşlerin herbiri kendi malvarlığının yönetim, yararlanma ve tasarruf yetkisine sahiptir. Ancak, söz konusu yönetim ve yararlanma hakkı maddede belirtildiği üzere “yasal sınırlar” içerisinde mevcuttur. Örneğin hâkim, evlenmenin genel hükümlerinde öngörüldüğü üzere, bu rejimde de eşlerden birisinin istemi üzerine ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirleyebilir (m.196) veya ailenin korunması amacıyla eşlerin kendi malvarlıkları üzerindeki tasarruf yetkisini sınırlayabilir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
Vierter Abschnitt: Die Gütertrennung
A. Verwaltung, Nutzung und Verfügung
I. Im allgemeinen
Art. 247
Innerhalb der gesetzlichen Schranken verwaltet und nutzt jeder Ehegatte sein Vermögen und verfügt darüber.
2-) CCS:
Chapitre IV: De la séparation de biens
A. Administration, jouissance et disposition
I. En général
Art. 247
Chaque époux a l’administration, la jouissance et la disposition de ses biens, dans les limites de la loi.
1 Üçüncü Ayırım Türk Kanunu Medenîsi’nde “İkinci Fasıl / Mal Ayrılığı” şeklinde idi.