I. Sona erme anı
D. Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye
I. Sona erme anı
Madde 225 - Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer.
Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.
I-) Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 18.06.2008, E: 2008/2-432, K: 2008/444:
Bkz. madde 220.
2-) Y. 8. HD, T: 15.09.2009, E: 2009/1342, K: 2009/4188:
“… Davacı Metin vekili, taraflar arasında boşanma davasının görüldüğünü, dava dilekçesinde gösterilen taşınmazlar ile otomobilin evlilik birliği içinde satın alınarak davalı eş adına tescil ettirildiğini ileri sürerek kayıtların iptaliyle ya(rı) payının müvekkili adına tesciline, bu isteklerinin yerinde görülmemesi durumunda bedellerinin yarısının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini istemiş; davalının yargılama sırasında ölümü üzerine verilen 26.11.2008 tarihli dilekçeyle mal rejiminin ölümle sona erdiğini belirterek önceki istekleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. ...
Taraflar 23.11.1996 tarihinde evlenmiş olup, görülmekte olan boşanma davası hakkında davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle ret kararı verilmiştir. Dosya arasında bulunan nüfus kaydına göre davalı 31.07.2008 tarihinde ölmüştür. TMK’nun 225/1, 247 ve 271. maddeleri uyarınca mal rejimi eşlerden birinin ölümü ile sona erer. Mal rejimi ölümle sona erdikten sonra sağ kalan eşin mal rejiminin tasfiyesini istemekte hukuki yararı bulunduğundan mahkemenin ret kararı yerinde değildir.
Ne var ki; davalı eşin mirasçılık belgesine göre davacı ile olan evliliğinden doğma 05.05.1997 doğumlu Hakan isimli mirasçısı bulunmaktadır. Davacı ile ölen eşin mirasçısı küçük çocuk arasında yarar çelişkisi bulunduğundan TMK’nun 426/2. ve 345/1. madde ve fıkraları maddesi uyarınca küçük Hakan’a yasal temsilci atandıktan sonra iddia ve savunma doğrultusunda taraf delilleri toplanarak uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesi gerekmektedir. …”
3-) Y. 2. HD, T: 25.10.2005, E: 2005/12451, K: 2005/14803:
“… (15.4.2004 tarihinde) açılan boşanma davası sonucu tarafların boşanmalarına karar verildiğine ve bu karar 19.4.2005 tarihinde kesinleştiğine göre, mal rejimi, boşanma davasının açıldığı 15.4.2004 tarihinde sona ermiştir ...”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
Hükmün, Türk Kanunu Medenîsi’nde bir karşılığı bulunmamaktadır.
III-) Madde Gerekçesi:
Madde İsviçre Medenî Kanununun 204 üncü maddesini karşılamaktadır.
Birinci fıkrada edinilmiş mallara katılma rejiminin sona erme hâli olarak, eşlerden birinin ölümü veya başka rejimin kabul edilmesi öngörülmüştür.
İkinci fıkrada evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine ya da mal ayrılığına geçilmesine mahkemece karar verilmesi hâllerinde, edinilmiş mallara katılma rejiminin son bulması öngörülmüştür. Burada mahkemenin buna ilişkin kararının kesinleşmesinden itibaren değil, dava tarihinden itibaren mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye edilmesi söz konusu olacaktır. Mal rejiminin tasfiyesinde, malların tasfiye anındaki değerleri göz önüne alındığından, bu düzenlemeyle birinin davayı olabildiğince uzatarak diğer eşin edinilmiş mallarındaki artışa ve bu artış dolayısıyla kendi payını arttırmasına engel olunmuştur.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
E. Auflösung des Güterstandes und Auseinandersetzung
I. Zeitpunkt der Auflösung
Art. 204
1 Der Güterstand wird mit dem Tod eines Ehegatten oder mit der Vereinbarung eines andern Güterstandes aufgelöst.
2 Bei Scheidung, Trennung, Ungültigerklärung der Ehe oder gerichtlicher Anordnung der Gütertrennung wird die Auflösung des Güterstandes auf den Tag zurückbezogen, an dem das Begehren eingereicht worden ist.
2-) CCS:
E. Dissolution et liquidation du régime
I. Moment de la dissolution
Art. 204
1 Le régime est dissous au jour du décès d’un époux ou au jour du contrat adoptant un autre régime.
2 S’il y a divorce, séparation de corps, nullité de mariage ou séparation de biens judiciaire, la dissolution du régime rétroagit au jour de la demande.